Samowola budowlana, czyli budowa obiektu bez dopełnienia niezbędnych formalności, to działanie zagrożone dotkliwą karą. Czym jest, gdzie ją zgłosić oraz jakie sankcje są za nią przewidziane?
Czym jest samowola budowlana?
Choć w przepisach ustawy o Prawie budowlanym brak jest definicji samowoli budowlanej, zjawisko to jest starannie kontrolowane oraz surowo karane przez odpowiednich inspektorów. Samowolą budowlaną będzie budowa obiektu bez stosownego zgłoszenia lub uzyskania pozwolenia na budowę, a także prowadzenie prac po wydaniu sprzeciwu do zgłoszenia. Oznacza to, że nie możemy rozpocząć robót do czasu otrzymania niezbędnej, ostatecznej decyzji. Ile trzeba będzie na nią czekać? Jeżeli ubiegamy się o pozwolenie na budowę, starosta po otrzymaniu kompletnej dokumentacji ma 65 dni na jej wydanie. Gdy natomiast zgłaszamy chęć przeprowadzenia inwestycji, naszym obowiązkiem jest odczekanie 30 dni od chwili złożenia wniosku. Jeśli w tym czasie stosowny organ nie wniesie sprzeciwu, możemy rozpocząć prace.
Co jeszcze może zostać uznane za samowolę budowlaną? Będzie nią między innymi prowadzenie robót niezgodnie z obowiązującymi aktualnie przepisami i normami oraz bezprawne dobudowanie części obiektu bez wcześniejszego zgłoszenia lub uzyskania pozwolenia. Karą za samowolę budowlaną może być obciążone także realizowanie prac bez ustanowienia kierownika budowy, brak na bieżąco uzupełnianego dziennika budowy oraz rozbieżności pomiędzy powstającą inwestycją a jej projektem budowlanym.
Kto decyduje o uznaniu inwestycji za samowolę budowlaną?
Decyzję, czy doszło do samowoli budowlanej, wydaje organ nadzoru budowlanego. W jego orzeczeniu znajdzie się także informacja o możliwym postępowaniu legalizacyjnym bądź konieczności rozbiórki obiektu. Organ dokonujący kontroli samowoli budowlanej może wydać stosowne postanowienie o wstrzymaniu budowy zarówno części, jak i całego obiektu. Ponadto orzeczenie takie może dotyczyć zarówno inwestycji będącej aktualnie w trakcie prac, jak i już zakończonej. Inwestor po otrzymaniu postanowienia o wstrzymaniu budowy ma 30 dni na zawnioskowanie o zalegalizowanie samowoli budowlanej. Jeżeli tego nie zrobi, nadzór budowlany zadecyduje o nakazie rozbiórki obiektu.
Inspektor nadzoru budowlanego kontrolujący inwestycję.
Co grozi za samowolę budowlaną?
Jakie kary za samowolę budowlaną przewiduje polskie prawo? Jeszcze niedawno konsekwencją bezprawnej realizacji inwestycji była między innymi kara ograniczenia lub pozbawienia wolności do lat dwóch. Znowelizowane prawo budowlane obecnie znacznie łagodniej traktuje inwestorów łamiących jego przepisy. Wykreślono bowiem z niego artykuł mówiący o możliwości ograniczenia lub pozbawienia wolności. Aktualnie za niezgodne z prawem prowadzenie budowy należy liczyć się z koniecznością jej zalegalizowania oraz uiszczenia stosownej, nierzadko bardzo wysokiej opłaty. Jeżeli niemożliwe będzie zalegalizowanie samowoli budowlanej, inwestor zostanie zobowiązany do rozebrania części lub całości nielegalnego obiektu. Kiedy jeszcze właścicielowi grozi nakaz rozbiórki? Jego wykonanie będzie konieczne, jeśli po wydaniu postanowienia o wstrzymaniu budowy inwestor:
- nie złoży wniosku o jej legalizację w wymaganym terminie,
- wycofa przedłożony wcześniej wniosek o legalizację,
- nie dostarczy w określonym czasie dokumentów legalizacyjnych,
- nie wykona terminowo postanowienia o usunięciu nieprawidłowości w przedłożonej dokumentacji,
- nie wpłaci wymaganej opłaty legalizacyjnej w określonym terminie,
- będzie kontynuował prace budowlane pomimo otrzymania postanowienia o wstrzymaniu budowy.
Rozbiórka – konsekwencja niezalegalizowania samowoli budowlanej.
Jakie kary za samowolę budowlaną grożą w momencie, gdy nie zdecydujemy się na jej zalegalizowanie? Decyzja o konieczności rozbiórki stanie się ostateczna w chwili, gdy został już wyczerpany cały tryb odwoławczy. Jeśli inwestor, właściciel bądź zarządca obiektu budowlanego nie dokonają wymaganej rozbiórki, muszą oni liczyć się z nałożeniem kary finansowej przez inspektora nadzoru budowlanego. Grzywna taka może być nakładana wielokrotnie, ulegając nawet 10-krotnemu podwyższeniu. W sytuacji, gdy osoba odpowiedzialna za rozbiórkę nadal zwleka z jej wykonaniem, inspektor nadzoru budowlanego może zlecić przeprowadzenie prac rozbiórkowych na koszt nieuczciwego inwestora. Należy pamiętać, że kara administracyjna pod postacią nakazu rozbiórki nie ulega przedawnieniu, a konieczność likwidacji samowoli będzie aktualna nawet po kilkudziesięciu latach od jej stwierdzenia.
Jak uniknąć kary za samowolę budowlaną?
Po otrzymaniu decyzji o wstrzymaniu budowy, inwestor, właściciel bądź zarządca mogą zawnioskować o legalizację samowoli budowlanej. Będzie to możliwe w sytuacji, gdy projekt zagospodarowania terenu jest zgodny z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, między innymi Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego, a sama budowa nie narusza przepisów techniczno-budowlanych i możliwe jest doprowadzenie jej do stanu zgodnego z prawem. Dozwolone będzie również zalegalizowanie już istniejącej, zakończonej samowoli, która musi być zgodna z przepisami obowiązującymi w chwili ukończenia jej budowy.
Procedura legalizacji samowoli budowlanej
Obecnie istnieją dwie procedury legalizacji samowoli budowlanej, które obejmują budynki nowo powstające lub ukończone co najmniej 20 lat temu. Gdy mowa o inwestycji realizowanej na podstawie pozwolenia na budowę – konieczne będzie przedłożenie takich dokumentów legalizacyjnych, jak:
- zaświadczenie wójta, burmistrza lub prezydenta o zgodności budowy z MPZP lub WZ,
- trzy egzemplarze projektu budowlanego,
- dwa egzemplarze projektu technicznego,
- oświadczenie o posiadanym prawie do nieruchomości na cele budowlane.
Jeżeli budowa była realizowana bez konieczności uzyskania pozwolenia, wymagane będzie:
- zaświadczenie wójta, burmistrza lub prezydenta o zgodności z MPZP lub WZ,
- oświadczenie o posiadanym prawie do nieruchomości na cele budowlane,
- projekt zagospodarowania terenu.
Organ nadzoru budowlanego zatwierdzi projekt budowlany oraz wyda pozwolenie na jego dalszą budowę po spełnieniu wymagań określonych w Prawie budowlanym. Warunkiem uzyskania decyzji o legalizacji samowoli będzie także uiszczenie opłaty legalizacyjnej o wysokości ustalonej przez nadzór w drodze postanowienia.
Projekt budowlany niezbędny do legalizacji inwestycji.
Ile kosztuje zalegalizowanie samowoli budowlanej?
Aby zalegalizować samowolę budowlaną, konieczne jest uiszczenie obowiązkowej opłaty legalizacyjnej. Składa się na nią iloczyn stawki opłaty (s), współczynnika kategorii obiektu budowlanego (k) i współczynnika wielkości obiektu budowlanego (w). Podstawowa stawka opłaty (s) wynosi 500zł, natomiast pozostałe dwa współczynniki są określone przez załącznik do ustawy o Prawie budowlanym. Jaka kara za samowolę budowlaną grozi nieuczciwemu inwestorowi? Maksymalna wysokość grzywny może wynieść nawet 1 080 000zł. Nieuiszczenie tej opłaty będzie skutkować nakazem rozbiórki samowolnie wybudowanego obiektu. Po 5 latach od momentu zaistnienia samowoli budowlanej, orzeczenie o nałożeniu grzywny ulega przedawnieniu i nie może być egzekwowane. Jeżeli jednak przed upływem tej daty zostanie wszczęte postępowanie przez organ nadzoru budowlanego, termin zostanie przerwany i będzie liczony od nowa.
Gdzie i jak zgłosić samowolę budowlaną?
Prowadzenie prac budowlanych niezgodnych z prawem można zgłosić zarówno anonimowo, jak i podając swoje dane osobowe. Jeżeli zdecydujemy się na podpisanie wniosku, nadzór budowlany ma obowiązek zanonimizować nasz dokument, czyli uniemożliwić niepożądanym osobom dostęp do danych, które pozwoliłyby na identyfikację wnioskodawcy. Gdzie zgłosić samowolę budowlaną? Można zrobić to przez stronę internetową właściwego dla inwestycji inspektora nadzoru budowlanego, wysyłając pismo wypełnione według wzoru. Organ taki działa z urzędu, rozpoczynając czynności sprawdzające i prowadząc stosowne postępowanie po każdym takim zgłoszeniu.
Prócz donosów na nieuczciwych sąsiadów, obecnie coraz więcej osób decyduje się także na samodzielne zgłoszenie do nadzoru budowlanego w celu zalegalizowania swojej samowoli budowlanej. Takie działanie – po dokonaniu niezbędnych formalności i uiszczeniu opłat – pozwala bowiem na legalne użytkowanie całego obiektu lub jego części, bez obaw o dalsze konsekwencje. Jeżeli chcemy zalegalizować swoją budowę, lecz obawiamy się formalności lub nie umiemy wyliczyć wysokości grzywny, skorzystajmy z pomocy specjalistów z firmy Zarzycki Konstrukcje. Oferują oni opracowanie dokumentacji oraz kompleksową pomoc formalną, która umożliwi sprawne złożenie wniosku wraz z niezbędnymi załącznikami, a w konsekwencji – skuteczne zalegalizowanie samowoli budowlanej.
Samowola budowlana to działanie, które może narazić inwestora, właściciela bądź zarządcę obiektu budowlanego na znaczne sankcje. Jeżeli nadzór budowlany zostanie powiadomiony o nieprawidłowościach, należy liczyć się z koniecznością przedłożenia niezbędnych dokumentów oraz uiszczenia stosownej opłaty, która umożliwi zalegalizowanie zaistniałej samowoli. Brak chęci współpracy z organem nadzoru lub nieopłacenie grzywny będzie natomiast skutkować koniecznością rozbiórki na koszt ukaranej osoby.
Najnowsze komentarze